فصل اول 1
تاریخچه استفاده از حیوانات آزمایشگاهی 1
خصوصیات مناسب جهت انتخاب حیوانات آزمایشگاهی 3
انواع حیوانات آزمایشگاهی 3
راسته جوندگان 4
راسته لاگومورفا 6
خانواده گوشتخواران 7
پرندگان 7
ماهیان 8
بی مهره گان 9
پستانداران 10
مراکز پرورش حیوانات آزمایشگاهی 11
مصرف کنندگان خودی 12
مراکز پرورشی 12
پرورش دهندگان تجاری 12
انتخاب حیوانات آزمایشگاهی 13
انتخاب گونه 13
انتخاب نژاد یا سویه 13
انتخاب حیوانات آزمایشگاهی با توجه به عوامل فیزیولوژیکی نظیر وزن، سن، جنس و میزان سلامت 13
همخون کردن 14
روش همخون کردن 14
مشکلات همخون کردن 15
تداوم نگه داری نژادهای همخون 15
غیر همخون کردن یا تولید مثل به روش تصادفی 16
انتخاب 16
انواع روش های پرورش حیوانات آزمایشگاهی 17
حیوانات آزمایشگاهی متعارف 17
جایگاه نگهداری حیوانات آزمایشگاهی 18
سیستم پرورش در قفس های با تهویه مجزا 19
قفس ها 21
نظافت سالن های پرورش 24
تغذیه 24
توزیع و حمل حیوانات آزمایشگاهی 28
روشهای حمل و نقل حیوانات آزمایشگاهی 29
شرایط و چگونگی بسته بندی و حمل انواع حیوانات 29
اصول پخش و تحویل حیوانات آزمایشگاهی 29
حیوانات آزمایشگاهی با فلور میکروبی شناخته شده 30
انواع حیوانات Gnotobiotic 30
حیوانات عاری از جرم حیوانات با میکروبهای همراه شناخته شده 30
تاریخچه استفاده از حیوانات Gnotobiotic 30
حیوانات عاری از جرم 31
روش های استریلیزاسیون 31
روش فیزیکی 31
روش شیمیایی 32
حمل و نقل حیوانات عاری از جرم 32
حیوانات آزمایشگاهی با میکروبهای همراه شناخته شده 32
حیوانات عاری از عوامل بیماریزای مشخص 33
حیوانات دگرگون شده یا ترانس ژنیک 39
فصل دوم 40
موش آزمایشگاهی(Laboratory Mouse) 40
تاریخچه و کاربرد موش در تحقیقات 40
تاکسونومی (طبقه بندی) 41
ویژگی های بیولوژیکی موش 43
فرمول دندانی موش 43
تعداد مهره ها 43
تعداد دنده ها 43
غده هاردرین در موش 48
حس شنوایی 50
حس چشایی 50
حس لامسه 50
حس بینایی 50
حس بویایی 51
رفتار با موش 54
روش های تکثیر 56
روش مونوگاموس (یک همسری) 56
روش سه تایی یا تریوز (2+1) 56
روش گروهی یا پلی گامی (حرمسرایی) 57
انواع سویه های بدست آمده از تلاقی سویه های ثابت 57
بیماری های مهم موش 58
سالمونلوز 58
سل کاذب 58
تورم مفصل(پلی آرتریت) 58
بیماری مزمن تنفسی 59
مننژیت (تورم پرده مغز) 59
اسهال اپیدمیک بچه موش ها 59
تورم مغز و نخاع 59
آبله موش 59
تومورهای پستانی در موش 59
بیماری های انگلی درونی و خارجی 60
اختلالات تولید مثلی 60
مسمومیت با اتیلن اکسید 60
کاربرد های عملی موش آزمایشگاهی 61
مقید کردن و در دست نگه داشتن 61
پلاگ واژنی 63
ایجاد بیهوشی در موش آزمایشگاهی 64
کتامین 65
زایلازین 66
خوراندن دارو از طریق دهان 66
تزریقات در موش آزمایشگاهی 67
تزریق داخل عضلانی 67
تزریق داخل صفاقی 68
تزریق داخل وریدی 69
تزریق زیرجلدی 70
تزریق داخل پوستی 71
تزریق داخل مغزی 71
تزریق داخل بالشتک کف پا و قاعده دم 74
روش های نشانه گذاری در حیوانات آزمایشگاهی 75
رنگ آمیزی 75
کلیپ کردن 76
استفاده از شماره گوش 77
دستگاه میکروچیپ 77
انواع روش های خونگیری از موش آزمایشگاهی 78
خونگیری از سینوس حدقه ای چشم 78
خونگیری از دم 81
خونگیری از قلب 83
نمونه برداری از ادرار و مدفوع 84
تعیین جنسیت 85
مرگ آسان – آسان کشی- کشتن به روش انسانی 86
قطع نخاع مهره های گردنی 87
استفاده از دز بالای داروهای بیهوشی 87
معدوم کردن 89
مشخصات فنی دستگاه امحاء زباله های عفونی 89
شیوه کار دستگاه امحاء زباله های عفونی 90
فصل سوم 91
رت آزمایشگاهی (Laboratory Rat) 91
تغذیه 92
تاکسونومی (طبقه بندی) 93
بیولوژی و تولید مثل 95
بیماری های رت 97
کاربرد رت در تحقیقات 98
مقید کردن رت 98
تزریقات در رت 100
خونگیری در رت 102
خونگیری از دم 102
خونگیری از چشم 103
خونگیری از قلب 104
مرگ آسان – آسان کشی- کشتن به روش انسانی 105
معدوم کردن 105
فصل چهارم 106
هامستر آزمایشگاهی (Laboratory Hamster) 106
تاکسونومی (طبقه بندی) 106
هامستر سوری یا طلایی با نام علمی مزوکریستوس اوراتوس 107
هامستر اروپایی با نام علمی کریستوس کریستوس 108
هامستر چینی با نام علمی کریستوس گریزئوس 109
هامستر جونگاری با نام علمی فودوپوس سانگوروس 110
بیولوژی هامستر 111
تغذیه 113
تکثیر و پرورش 113
کاربرد هامستر در تحقیقات 115
کاربردهای عملی 115
مقید کردن 115
بیهوشی 116
تزریقات 116
خونگیری 116
بیماریهای مهم هامستر 117
انتروکولیت (آنتروتوکسمی) ناشی از درمان با آنتی بیوتیک ها 117
بیماری ایلئیت فزاینده 118
بیماری تایزرز 118
بیماری کمپیلو باکتریوزیس 119
آبسه و زخم های پوستی 119
لنفومای اپیزوئوتیک 119
کوریومننژیت لنفوسیتیک 119
مایت های عامل جرب 119
نئوپلاسم ها 121
لنفوما 121
آدنوما 121
ملانوما 121
فصل پنجم 122
خوکچه هندی آزمایشگاهی (Laboratory Guinea Pig) 122
تاکسونومی (طبقه بندی) 123
انواع خوکچه های هندی بر اساس رنگ، شکل و جهت رشد مو 124
نژاد انگلیسی یا آمریکایی 124
نژاد پروئی 125
نژاد حبشه ای 125
نژاد آنقوره 126
نژاد های وحشی 126
ویژگیهای خوکچة هندی 129
خصوصیات بیولوژیکی 131
سیستم خونی لنفاوی 137
سلولهای کورلوف یا اجسام کورلوف 138
سیستم گوارشی 139
دستگاه تنفسی 140
شرایط محیط زیست (تکثیر، نگهداری و پرورش) 140
قفس های نگهداری حیوان 141
قفس با کف مشبک 141
قفس با کف یکپارچه 141
تغذیه خوکچة هندی 142
نیاز خوکچه هندی به ویتامین C 144
غذا دهی و میزان غذا و آب 144
تولید مثل خوکچة هندی 145
جنسیت 145
بلوغ 145
سیکل فحلی 145
مدت زمان آبستنی 146
کاربرد خوکچة هندی در تحقیقات 147
مواردی از کاربرد خوکچة هندی در باکتریولوژی 148
پدیده کخ 148
پدیده فیفر 148
واکنش اشتراوس 148
آزمایش سرنی 149
طرز کار با خوکچه هندی 149
مقید کردن و در دست گرفتن خوکچه هندی و تعیین جنسیت آن 149
ایجاد بیهوشی در خوکچه هندی 150
مواد بیهوش کننده 150
بیهوش کننده های تزریقی 150
بیهوش کننده های استنشاقی 151
مرگ آسان – آسان کشی- کشتن به روش انسانی 153
بیماری های خوکچه هندی 153
بیماریهای باکتریایی 153
لنفادنیت گردنی انزئوتیک 153
ذات الریه باکتریایی 154
سالمونلوز 154
شبه سل 154
عفونت گوش میانی 155
بیماریهای ویروسی 155
ویروسهای هرپس و شبه هرپس 155
کوریو مننژیت لنفوسیتیک 155
بیماریهای انگلی - انگل های خارجی 156
شپش خوکچه هندی 156
جرب در خوکچه هندی 157
انگل های داخلی 158
کوکسیدیوز 158
بیماری های قارچی 158
بیماریهای غیر عفونی یا متفرقه 158
کتوز (مسمومیت آبستنی) 158
ریزش مو 159
آهکی شدن بافت های نرم 160
جاری شدن آب دهان 160
اختلال در بسته شدن دهان 160
سخت زایی 161
واکنش آنافیلاکسی در خوکچه هندی 162
حساسیت به آنتی بیوتیک ها 162
تزریقات در خوکچه هندی 162
تزریق داخل عضلانی 162
تزریق زیرجلدی 164
تزریق داخل پوستی 164
تزریق داخل صفاقی 165
تزریق داخل وریدی 165
خونگیری از خوکچه هندی 167
خونگیری از قلب 169
نمونه برداری از ادرار و مدفوع 170
فصل ششم 172
خرگوش آزمایشگاهی (Laboratory Rabbit) 172
تاکسونومی (طبقه بندی) 172
خصوصیات زیستشنا سی خرگوش آزمایشگاهی 178
تعداد مهره ها : 181
تعداد دنده ها: 182
چشم خرگوش 182
دستگاه گوارش 183
مدفوع خواری 183
غدد بو در خرگوش 184
تغذیه 185
آب 186
دستگاه تنفس 186
دستگاه ادراری و تناسلی 186
خصوصیات خرگوش 187
کاربرد خرگوش در تحقیقات زیستشناسی 189
تولید مثل 190
زایمان 190
نیازهای محیطی 191
کار با خرگوش 192
تعیین جنسیت 193
شکل ظاهری 193
معاینه دستگاه تناسلی 194
خونگیری از خرگوش 195
خونگیری از ورید کناری گوش 195
خونگیری از سرخرگ میانی گوش 199
خونگیری از قلب 201
خونگیری از چشم 203
تجویز دهانی در خرگوش 203
بیهوشی در خرگوش 205
آتروپین استراز 205
محاسبه حجم داروی تزریقی 205
تزریقات در خرگوش: 206
تزریق داخل وریدی 206
تزریق در ورید کناری گوش 206
تزریق زیرجلدی 206
تزریق داخل عضلانی 207
تزریق داخل پوستی 209
تزریق داخل صفاقی 210
نمونه برداری از ادرار و مدفوع 210
مرگ آسان – آسان کشی- کشتن به روش انسانی 212
معدوم کردن 212
خطرات کار کردن با خرگوش 212
خراشیدگی و گاز گرفتن 212
واکنش های ازدیاد حساسیت نسبت به خرگوش 212
بیماریهای خرگوش 213
تشخیص خرگوش بیمار 213
بیماریهای باکتریایی 214
پاستورلوز یاایجاد تنگی نفس 214
عفونت های کلستریدیایی 217
سل کاذب 218
اسپیروکتوزیس یا سیفلیس یا ترپونماتوزیس خرگوشی 219
استافیلوکوکوزیس 220
سالمونلوز 221
مایکوباکتریوزیس 221
تولارمی 221
لپتوسپیروز 222
درمان های آنتی بیوتیکی در خرگوش 222
بیماریهای ویروسی 224
بیماری میکسوماتوز 224
بیماری ویروسی خونریزی دهنده 225
هاری 225
بیماریهای انگلی 226
بیماری های حاصل از انگل های تک یاخته ای 226
کوکسیدیوز کبدی 226
کوکسیدیوز روده ای 228
بیماری نوزماتوز یا انسفالیتوزئونوز 229
کریپتوسپوریدیوز 232
انگل های خارجی مایت ها مایت گوش 234
مایت های نقب زننده 235
مایت های خز 235
کک ها 237
انگل های داخلی 239
نماتدها 239
ترماتدها 240
سستدها 241
بیماریهای قارچی 242
درماتومایکوز 242
بیماریهای غیر عفونی 243
ریزش موی تغذیه ای یا آلوپسی 243
اختلال در رفتگی پا 244
فصل هفتم 245
اصول اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی 245
آیین نامه جهت رعایت اخلاق کار با حیوانات آزمایشگاهی 246
اهداف کلی 246
اهداف فرعی 246
شرح اقدامات 246
شرایط حمل و نقل و نگهداری حیوانات آزمایشگاهی 247
شرایط اجرای پژوهش 248